پرکاری تیروئید

پركاري تيروييد چيست؟
اصطلاح پركاري تيروييد به هرگونه شرايطي كه طي آن ميزان هورمون تيروييد در بدن بيش‌ازحد عادي باشد اطلاق مي‌شود. به‌عبارت‌ديگر در اين شرايط غده تيروييد بيش‌ازحد طبيعي فعال مي‌شود.

علائم پركاري تيروييد چيست؟
به‌طوركلي هورمون تيروييد با تاٌثير در سوخت‌وساز (متابوليسم) بسياري از فرآيندهاي بدن را تحت كنترل دارد. اگر ميزان هورمون تيروييد در بدن بيش‌ازاندازه باشد هر يك از عملكردهاي بدن تمايل به تند شدن (يا تشديد سرعت) دارند. لذا جاي تعجب ندارد اگر بعضي از علايم پركاري تيروييد شامل : عصبي شدن، تحريك‌پذيري، افزايش تعريق، ضربان قلب، لرزش دست‌ها، اضطراب، به‌سختي به خواب رفتن، نازك شدن پوست، موهاي نازك و شكننده و ضعف ماهيچه‌ها به‌خصوص در قسمت فوقاني بازوها و ران‌ها باشد.
شما ممكن است دچار افزايش دفعات اجابت مزاج شويد ولي اسهال چندان شايع نيست، و يا ممكن است علي‌رغم اشتهاي خوب دچار كاهش وزن شويد و در خانم‌ها ميزان خونريزي ماهيانه و دفعات آن كم شود. پركاري نيروييد معمولا به آهستگي شروع مي‌شود.
در ابتدا علايم ممكن است با عصبي شدن ساده ناشي از استرس اشتباه شود. اگر شما سعي داشتيد كه توسط رعايت رژيم غذايي وزن از دست دهيد، شروع پركاري تيروييد تا وقتي باعث ساير مشكلات شود به خاطر تسريع در كاهش وزن براي شما خوشايند است.
در بيماري «گريوز» كه شايع‌ترين شكل پركاري تيروييد است ممكن است چشم‌ها بزرگ به نظر برسند كه به علت بالا رفتن پلك فوقاني است، گاهي اوقات يك يا هر دو چشم به سمت جلو دچار بيرون‌زدگي مي‌شوند. بعضي از بيماران دچار تورم در جلوي گردن كه ناشي از بزرگ شدن غده تيروييد (گواتر) است مي‌شوند.

چه عواملي باعث پركاري تيروييد مي‌شود؟
شايع‌ترين علت پركاري تيروييد (در بيش از 70 درصد مردم) افزايش توليد هورمون تيروييد توسط غده تيروييد است.اين شرايط به‌عنوان بيماري «گريوز» نيز ناميده مي‌شود. بيماري گريوز توسط آنتي‌بادي‌هايي در خون باعث تحريك غده تيروييد براي افزايش اندازه و افزايش ترشح بيش‌ازاندازه هورمون تيروييد مي‌شود.
اين نوع از پركاري تيروييد در افراد باسابقه فاميلي ابتلا به اين بيماري بيشتر بروز مي‌كند و بيشتر در خانم‌هاي جوان اتفاق مي‌افتد. درباره اينكه چرا افراد خاصي به اين بيماري مبتلا مي‌شوند اطلاعات كمي در دست است.
نوع ديگري از پركاري تيروييد در اثر وجود يك يا چند گره در تيروييد مشخص مي‌شود كه اين گره يا گره‌ها به‌تدريج رشد كرده و فعاليت خود را افزايش مي‌دهند به‌طوري‌كه ميزان كلي هورمون تيروييد كه وارد جريان خون مي‌شود بيش از مقدار طبيعي است. اين شرايط به‌عنوان يك گره سمي يا گواتر سمي (با گره‌هاي متعدد) شناخته مي‌شود. همچنين ممكن است فردي اگر دچار التهاب تيروييد ( يا تيروييديت) شده باشد، به‌طور موقت علايم پركاري تيروييد را نشان دهد.
اين شرايط اخير (التهاب تيروييد) ناشي از بروز مشكلي در سيستم ايمني يا يك عفونت ويروسي است كه به دنبال آن باعث نشت هورمون از غده تيروييد مي‌شود. همچنين پركاري تيروييد مي‌تواند در اثر مصرف بيش‌ازحد نياز قرص‌هاي حاوي هورمون تيروييد ايجاد شود.

پركاري تيروييد چگونه تشخيص داده مي‌شود؟
اگر پزشكتان مشكوك به وجود پركاري تيروييد در شما شود، معمولاً راه تشخيص آسان است. در معاينه معمولاً وجود بزرگي غده تيروييد و افزايش ضربان قلب مشخص مي‌شود. همچنين پزشك متوجه افزايش رطوبت و نرمي پوست شما و لرزش در نوك انگشتان دست‌هايتان مي‌شود.
بازتاب‌هاي (رفلكس‌هاي) اندام‌هاي شما ممكن است تسريع شده باشد و چشم‌هاي شما اگر مبتلابه بيماري گريز شده باشيد تا حدي دچار مشكل است.
تشخيص پركاري تيروييد با انجام آزمايش خون كه در آن ميزان هورمون‌هاي تيروييد اندازه‌گيري مي‌شود قطعي مي‌شود. به‌طوركلي هورمون‌هاي پيروكسين (T4) تري يدوتيرونين (T3) و هورمون تحريك‌كننده تيروييد (TSH) در آزمايش خون بررسي مي‌شوند. با افزايش فعاليت تيروييد انتظار داريم سطح هورمون‌هاي تيروييد دچار افزايش و سطح TSH كاهش يابد.
اگر آزمايش خون افزايش فعاليت تيروييد را نشان دهد پزشك شما ممكن است بخواهد تصويري از تيروييد شما داشته باشد (اسكن تيروييد).
اسكن تيروييد افزايش فعاليت تيروييد را به‌طوركلي (تمام نسج تيروييد) يا به‌صورت گره يا گره‌هايي در تيروييد مشخص مي‌كند. به‌علاوه التهاب تيروييد را نيز نشان مي‌دهد. ممكن است همزمان نياز به‌اندازه گيري توانايي تجمع يد توسط غده تيروييد باشد.

پركاري تيروييد چگونه درمان مي شود؟
يك روش درماني يكسان براي تمام انواع پركاري نيروييد وجود ندارد. پزشك شما ممكن است نوع درمان شمارا بر اساس سن شما، نوع پركاري نيروييد شما، شدت پركاري نيروييد شما، و ساير شرايط پزشكي كه سلامت شمارا تحت تأثير قرار مي‌دهد انتخاب كند. ممكن است بهتر باشد با پزشكي كه در اين امر تجربه دارد مشورت شود.

معاينه ساير اعضاي خانواده كه در معرض خطر هستند
با توجه به اينكه پركاري تيروييد مخصوصاً بيماري گريوز، مي‌تواند به‌صورت خانوادگي بروز كند معاينه اعضاي خانواده شما ممكن است افراد ديگر با مشكلات تيروييدي را آشكار نمايد بنابراين چنانچه تاكنون ساير افراد خانواده‌تان تحت بررسي قرار نگرفتند مراجعه به پزشك مي‌تواند مفيد باشد.